دوستی در روابط بین الملل و نگاهی بومی به آن: درس هایی از سعدی

دوستی از مفاهیمی است که با نقد جریان مسلط در عرصه روابط ­بین­الملل، تقویت رویکردهای هنجاری و نیز نگاه جامعه انگارانه به روابط میان دولت ها مطرح شده و می­تواند با ظهور آنچه در سال­های اخیر «چرخش احساسی» در علوم اجتماعی نام گرفته مورد توجه بیشتری قرار گیرد. در عین حال، همچون سایر مفاهیمی که در روابط بین ­الملل مطرحند، عمده مباحث پیرامون آن ریشه در اندیشه و تاریخ غرب دارد. در تلاش برای طرح نگرش های غیرغربی که می­توانند همگام با کثرت گرایی موجود در رشته، الهام بخش مفهوم پردازی ها و نظریه پردازی های روابط بین الملل باشند، این مقاله با بررسی تفسیری- تحلیلی آثار شیخ مصلح الدین سعدی نشان می­دهد که هرچند سعدی اندیشه های خود را بیشتر برای عرصه­ خصوصی افراد و یا روابط دولت با مردم مطرح ساخته اما با تعمق در آثار او و با توجه به طیف وسیع مضامین دوستی مورد توجه وی، می­توان مولفه هایی برای دوستی در سطح بین ­الملل نیز استخراج کرد که طیفی وسیع را از نگرش ابزاری یا حداقل حزم اندیشانه و واقع گرایانه به دوستی تا تساهل و مدارا در اخلاق جهانی و حتی بخشش یکجانبه برای غلبه بر خشونت و دشمنی را در بر می­گیرد و در ابعادی با مفهوم بندی های جاری در مورد دوستی در روابط بین ­الملل همپوشانی هایی نیز دارد.